[Gandur] Skaftáreldakynslóðin og samfélagið í byrjun 19. aldar
Aðalheiður Guðmundsdóttir
adalh at hi.is
Mon Feb 26 16:55:37 GMT 2007
Skaftáreldakynslóðin og samfélagið í byrjun 19. aldar – ólík afdrif
Íslendinga á umbrotatímum
Þemakvöld í húsi Sögufélags við Fischersund 1. mars kl. 20
Margret G. Björnsson, BA í þjóðfræði kynnir efni lokaritgerðar sinnar
„Sel á sandi í minnum manna“. Þar er fjallað um örlög fólks á
Suðurlandi og flótta þess undan Skafáreldum, og hvernig
jarðnæðisskorturinn í lok 19. aldar olli því að hjón sem áttu urmul
af börnum sem tvístrað hafði verið um sveitir, tóku sér bólfestu í
Auraseli, þar sem þau bjuggu fyrst í fjósinu, til að geta haft börnin
hjá sér. Margret rekur söguna út frá býlinu fram til okkar tíma,
segir frá fólkinu þar, örlögum þess og sögum. Hún fjallar um Ögmund
Ögmundsson sem er talinn vera síðasti galdramaðurinn á landinu auk
þess sem vesturfarirnar koma við sögu þar sem dóttir hjónanna í Seli
fluttist til Ameríku.
Sigrún Magnúsdóttir, BA í þjóðfræði kynnir einnig efni sinnar
lokaritgerðar sem ber titilinn „Föðurlandsvinurinn Hallgrímur
Scheving“. Ólíkt ritgerð Margretar, fjallar ritgerð Sigrúnar um örlög
og afdrif eins manns, Hallgríms Scheving (1781-1861). Hallgrímur
fæddist inn í eitt mesta hörmungatímabil íslensku þjóðarinnar, en
varð einn mesti lærdómsmaður sinnar tíðar. Til að meta hvaða þættir
skópu manninn er sjónum beint að ætt, skólaárum og samfélagi í
upphafi nítjándu aldar. Í Kaupmannahöfn drakk hann í sig strauma
rómantíkur og þjóðernisvakningar og þar leyfði hann skáldgyðjunni að
blómstra. Skólasveinar Bessastaðaskóla mátu hann mikils sem kennara
og var Hallgrímur talinn hafa sett hvað mestan svip á þann virta
skóla. Hallgrímur var mikill málvísindamaður, sem heillaðist snemma
af fornbókmenntum. Alla starfsævina stritaði hann við að betumbæta
íslenska tungu og safna í sarpinn orðum og orðasamböndum, fornum og
nýjum. Hallgrímur safnaði og skráði þjóðfræðiefni af ýmsum gerðum.
Hann rannsakaði norræna trú og forn spekikvæði, safnaði
þjóðsagnaefni, útskýrði leiki og skemmtanir, sagði frá dulrænum
atburðum og þýddi ævintýri frá framandi slóðum. Hann velti líka fyrir
sér merkingu drauma, rúna og þjóðsagna. Hann varði allri ævinni í að
forða menningarverðmætum þjóðarinnar frá glötun og elskaði allt sem
íslenskt var – náttúruna, tunguna og þjóðmenninguna.
Með kveðju f.h. félagsins,
Aðalheiður Guðmundsdóttir
Stofnun Árna Magnússonar
Árnagarði við Suðurgötu
tel.: (354) 868 0306/ (354) 552 0510
http//:www.hi.is/~adalh
More information about the Gandur
mailing list