<html><body style="word-wrap: break-word; -webkit-nbsp-mode: space; -webkit-line-break: after-white-space; ">Fyrirlestur á vegum land- og ferðamálafræðistofu: <div><b>Þróun rofbakka og áfok úr fjörum við Blöndulón </b><br><br>Olga Kolbrún Vilmundardóttir flytur fyrirlestur á vegum land- og ferðamálafræðistofu við Háskóla Íslands<br><br><b>Dags.: Þriðjudaginn 30. september 2008<br>Kl.: 12.30-13.10<br>Staður: Askja, stofa 132</b><br><br>Olga stundar meistaranám í landfræði við líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Rannsóknaverkefni hennar snýr að landmótun við miðlunarlón en rannsóknasvæðið er Blöndulón. Auk þess er viðnám gróðurs gegn sandfoki kannað í áfoksgeira. Olga er komin vel á veg með verkefni sitt og mun í erindinu gera grein fyrir stöðu þess og fyrstu niðurstöðum.<br><br><b>Ágrip</b><br>Markmið rannsóknarinnar sem kynnt verður er að mæla og lýsa þróun bakkarofs við Blöndulón og kanna dreifingu vindborins efnis upp frá strönd lónsins.<br>Blöndulón var myndað árið 1991 og stækkað 1997 og hafa mælingar á rofi farið fram á 16 sniðum umhverfis lónið, á einum stað frá 1997-2007 en á hinum frá 2004-2007. Gerð er grein fyrir umhverfisþáttum við mælisniðin: jarðgrunni, jarðvegsþykkt og gjóskulögum, halla og stefnu lands, aðdragi, ölduálagi og hæð bakka. Áfok úr fjörum var vaktað á völdum stöðum og kortlagt að vorlagi 1998-2008 en heildarútbreiðsla foksands upp frá lóninu var kortlögð 2007.<br>Landslagsgreining á söfnunarsvæðum foksands var gerð með landhæðarlíkani í ArcGIS hugbúnaði.<br><br>Niðurstöður sýna að rof úr bökkum vegna ölduálags var örast fyrstu ár eftir stækkun við norðan- og vestanvert lónið, en þar er jafnframt hæsta reiknaða ölduálagið. Ströndin einkennist af löngu aðdragi af suðri og austri, landhalli er umtalsverður (yfir 5%) og stefna veit gegn ríkjandi vindáttum.<br>Jarðgrunnur er jökulruðningur en stórgrýti í honum veitir vörn gegn ölduálagi og hefur dregið verulega úr rofi þar. Við sunnanverða ströndina er enn ört rof þrátt fyrir lágt ölduálag. Ástæðu þess er einkum að rekja til þess að þar er jarðgrunnur jökuláset sem er ýmist sendið eða úr fínkorna möl og veitir litla vörn gegn öldu. Helstu ferlar sem nú móta rofbakka lónsins eru öldurof og setflutningur vegna ölduhreyfinga, vatnsrof vegna úrkomu og grunnvatnsflæðis úr bökkum sem og kulferli.<br><br>Áfok hefur endurtekið átt sér stað úr víkum sem eru opnar gegn suðri og hafa áfoksgeirar myndast í grónu landi. Setsöfnun er mest í hlíðum sem snúa á móti suðri og suðvestri og hún er mest í 4-5% halla, en ef halli er meiri dregur úr setsöfnun. Áfoksefnið er aðallega gjóska upprunnin í jarðvegi sem losnar úr bökkum. Áfokið endurspeglar setsöfnunarstaði í lóninu, árstíðabundnar lónshæðarsveiflur og vindafar svæðisins.</div></body></html>